بخش های این مقاله
راههای کنترل و پیشگیری از ایجاد لخته خون در رگ‌ها
DVT
علل ایجاد لخته خون در سیاهرگها
DVT
۱- ورزشکار بودن
Being an Athlete
یکی از علت های باور نکردنی برای ایجاد لخته خون در رگ پا، ورزشکار بودن است. بر طبق تحقیقات انجام شده، ورزشکاران علی الخصوص آن دسته که در دو ماراتون فعالیت دارند، مستعد ابتلا به این مشکل هستند. این دسته از ورزشکاران ممکن است دچار آسیب ورزشی و یا دهیدره شدن ( از دست دادن آب بدن ) شوند. علائم DVT (لخته در عروق)، با این نوع مشکلات ورزشی ایجاد شده ، باید تشخیص افتراقی داده شوند.
در صورت مشاهده هر نوع ورم و کبودی بی دلیل ، درد خنجری در بازو و ساق پا و قفسه سینه حتما به پزشک مراجعه شود.
۲- جراحی
Surgery
استراحت در تخت خواب قبل و بعد از هر جراحی، جریان خون را آهسته میکند.
جراحی های بزرگ در منطقه شکم و لگن و کپل یا ساق پا، احتمال DVT را افزایش می‌دهند زیرا رگهای بزرگ در این جراحی ها، آسیب میبینند.
اگر لازم باشد پزشک شما قبل از جراحی برای شما رقیق کننده خون تجویز خواهد کرد تا احتمال ایجاد لخته خون کاهش یابد.
بعد از جراحی، تحرک را هر چه سریعتر با نظر پزشک شروع کنید.
۳- بیماری التهابی روده
Inflammatory Bowel
Disease
زمانی که از سندرم التهابی روده، بیماری کرون، کولیت اولسراتیو و دیگر بیماری‌های سیستم گوارشی رنج میبرید، احتمال ایجاد لخته خون در عروق ممکن است دو تا سه برابر افزایش یابد. افرادی که از اینگونه بیماریها رنج میبرند احتمال بی آب شدن بدن و استراحت در رختخواب بیشتری را دارند و حتی گاهی نیاز به جراحی دارند.
از سوی دیگر ممکن است همان عللی که باعث ایجاد بیماری‌های اشاره شده بودند، علت ایجاد لخته خون باشند.
۴- سطح پایین ویتامین D
Low Vitamin D
بزرگسالان هر روز نیاز به ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین D دارند. این میزان شاید از طریق ماهی سالمون، ماهی تن، پنیر و زرده تخم مرغ تامین شوند.
با گذراندن ۳۰ در دقیقه در آفتاب دوبار در هفته هم می‌توان این میزان از ویتامین D را تامین کرد. میزان ویتامین D در خون را با تست های خونی می‌توان تشخیص داد. بر اساس مطالعه آماری، میزان ویتامین D در افرادی که سابقه DVT داشتند پایین بوده است.
۵- داروهای هورمونی
Medicines with Sex Hormones
داروهای ضدبارداری و هورمونی که در زمان یائسگی مصرف میشوند، حاوی استروژن هستند. استروژن احتمال ایجاد لخته را افزایش می‌دهد.
از هر ۱۰۰۰ خانمی که این دارو را مصرف می‌کنند یک نفر احتمال ایجاد لخته خون دارد. چنانچه به جای قرص، از پچ استفاده شود که محتوای استروژنی آن ۶۰ درصد بالاتر است، احتمال ایجاد لخته خون بیشتر میشود. مردهایی که تستسترون استفاده می‌کنند امکان ایجاد لخته خون در آنها بیشتر است.
۶- سرطان
Cancer
تومورها به بافت آسیب میرسانند و مواد شیمیایی را آزاد می‌کنند که میتواند باعث ایجاد لخته خون در عروق شود. سرطان مغز، کولون، ریه، کلیه، تخمدان، پانکراس و معده بالاترین احتمال ایجاد لخته را دارند. بعضی از درمان‌های شیمی درمانی، احتمال ایجاد لخته خون را افزایش می‌دهند.
در زمان شیمی درمانی حتما از جوراب‌های واریس استفاده شود و تا حد ممکن فعالیت روزانه وجود داشته باشد.
۷- افزایش وزن
Being Overweight
افزایش وزن علی الخصوص در زمان میانسالی باعث ایجاد فشار بیشتر در رگ‌ها و لگن و ساق پا خواهد بود و بالطبع احتمال ایجاد لخته خون تا دو‌برابر افزایش می یابد. اگر BMI بالای عدد ۲۵ باشد و هم زمان مصرف داروی هورمونی دارید، بر طبق تحقیقات احتمال ایجاد لخته خون ۱۰ برابر خواهد شد. ورزش و نرمش روزانه هم وزن شما را کنترل خواهد کرد و همچنین ایجاد لخته خون را به تعویق می اندازد.
۸- بارداری
Pregnancy
حمل جنین باعث ایجاد فشار در بگن و پاها میشود.
در افراد باردار از هر ۱۰۰۰ نفر، دو نفر احتمال DVT دارند.
این احتمالات بالاتر می‌رود وقتی فرد:
– چاق باشد
– بالای ۳۵ سال باشد
– حاملگی برای دو قلو باشد
– سابقه خانوادگی DVT داشته باشد
– استراحت در رختخواب زیاد کرده باشد.
فراموش نکنید که در دوران بارداری فعالیتهای فیزیکی خود را کنار نگذارید.
۹- تولد زودتر از موعد
Premature Birth
آیا قبل از ۳۷ هفتگی به دنیا آمده اید؟
هر چه زودتر از موعد به دنیا آمده باشید احتمال ایجاد خطرات در آینده برای شما بیشتر خواهد بود. علت این موضوع هنوز توسط دانشمندان مشخص نشده است.
۱۰- مصرف سیگار
Smoking
هر نوع مصرف سیگار، حتی مصرف تفریحی به قلب و عروق، آسیب میرساند. مصرف سیگار و قرصهای ضدبارداری به صورت هم زمان احتمال ایجاد لخته را تا ۹ برابر افزایش می‌دهد. ترک سیگار احتمال ایجاد لخته خون و همینطور اختلالات قلبی را کاهش خواهد داد. نکات مهم و قابل توجه در کنترل و پیشگیری از ایجاد لخته خون در عروق
در پرواز هوایی هوشیار باشید
Stay Alert in the Air
در طول یک پرواز از مصرف الکل و قرصهای خواب آور تا حد ممکن دوری کنید. شما نیاز دارید که به اندازه کافی هوشیار باشید تا عضلات خود را حرکت دهید و جریان خون را در رگ ها را حفظ کنید. هر یک تا دو‌ساعت از صندلی خود بلند شوید و راه بروید. در حالت نشسته روی صندلی، موقعیت خود را مرتبا تغییر دهید. ضربدری گذاشتن ساق پاها روی هم جریان خون را ضعیف میکند.
آمادگی کامل برای مسافرت هوایی داشته باشید
Prep for Travel
لباسهای سبک و آزاد بپوشید. از پوشیدن هرچیزی که گردش جریان خون را کاهش می‌دهد خودداری کنید. آب زیادی در حین سفر هوایی بنوشید.
ورزشهای مربوط به پا انجام دهید
Desk-excise: Foot Pumps
پاهایتان را به مدت ۳ ثانیه، صاف روی زمین بگذارید و انگشتان پا را به سمت هوا حرکت دهید. سپس برعکس این کار را انجام دهید یعنی انگشتان روی زمین و پاشنه به هوا برود.
زمانی که در جایی منتظر نشسته اید و یا فیلم تماشا میکنید قوزک پا را چرخش دهید
Take Your Ankles for a Spin
پنجه پا را بلند کنید و حرکات چرخشی با انگشتان پا در هوا انجام دهید. این کار را ۱۵ ثانیه در یک جهت و بعد در جهت دیگر انجام دهید. برای هر دوپا این کار را تکرار کنید.
در حین کار برای خودتان الارم استراحت برای حرکت در نظر بگیرید
Schedule Breaks
در تمام طول مدت کار پشت میزتان ننشینید و روی گوشی یا کامپیوتر خود الارم بگذارید که هر یک یا دو ساعت بلند شوید حرکت کنید.
در حین نشستن هم با ساق پاو پاهایتان حرکات کششی انجام دهید.
از جوراب واریس استفاده کنید
Try Compression Stockings
برای جلوگیری از ایجاد لخته برای پوشیدن جوراب واریس مناسب با فشار مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
فعالیت فیزیکی داشته باشید
Get Moving
فعالیت فیزیکی مداوم و مستمر راه مناسبی برای جلوگیری از ایجاد لخته در عروق می باشد. با تمرین بدنی هم وزن شما کنترل میشود و هم خون، گردش مناسبی در بدن پیدا میکند.
از سوی دیگر کارکرد و عملکرد ریه بهتر میشودکه پیش آگهی خوبی برای گریز از آمبولی ریه میباشد. ورزش و تمرینات بدنی را با قدم زدن و شنا شروع کنید و به تدریج آن را افزایش و تغییر دهید.
سیگار را کنار بگذارید
Stop Smoking
کشیدن سیگار جریان خون در رگ‌ها را کند میکند و مستعد ایجاد لخته میشوید.
از پزشک خود برای راههای مختلف ترک سیگار مشاوره بگیرید به طور مثال آدامسهای ترک سیگار یا پچهای ترک سیگار و ..
حواستان به خونریزی باشد
Be Wary of Bleeding
مصرف رقیق کننده های خون پس از ایجاد لخته خون روتین میباشد. در حین مصرف این داروها شما مستعد خونریزی بیشتر پس از هر بریدگی خواهید بود. بهتر است به جای شیوینگ با تیغ از دستگاههای شیوینگ در این مرحله استفاده شود. در هنگام استفاده از ابزار تیز مثل ناخن گیر و قیچی و چاقو دقت زیادی به خرج دهید. از مسواک نرم استفاده کنید و نخ دندانی که موم با خود دارد.
آرامش خود را حفظ کنید
Relax
زندگی پس از یک لخته خون در رگ ممکن است برای فرد استرس زا باشد. بیشتر افرادی که یک بار مبتلا به این مشکل میشوند چنانچه پروتکل های لازم برای پیشگیری را رعایت کنند برای بار دوم درگیر نمیشوند. آرامش دادن به افکار، نفس عمیق و فرمهای دیگر مدیتیشن ذهن شما را آرام خواهد کرد.
